Γλαύκωμα Φυσιολογικής Πίεσης – Ένας Ύπουλος Εχθρός
Ο όρος Γλαύκωμα περιλαμβάνει ένα σύνολο οφθαλμικών παθήσεων με μεγάλη ποικιλία στην παθοφυσιολογία, την κλινική εικόνα και την αντιμετώπιση των διάφορων μορφών του, το οποίο εάν δε διαγνωστεί εγκαίρως, οδηγεί σε προοδευτική και μη αναστρέψιμη απώλεια της όρασης. Οι κλινικοί παράγοντες του γλαυκώματος, των οποίων η μελέτη κρίνεται απαραίτητη, είναι οι ακόλουθοι:
1. Ενδοφθάλμια Πίεση (ΕΟΠ)
2. Βλάβη της κεφαλής του Οπτικού Νεύρου (ΟΝ)
3. Απώλεια του Οπτικού πεδίου και
4. Εύρος γωνίας αποχέτευσης του Υδατοειδούς Υγρού (το υδατοειδές υγρό (ΥΥ-Aqueous Humor) είναι ένα διαυγές υγρό που πληροί το πρόσθιο τμήμα του οφθαλμού και η ισορροπία μεταξύ της παραγωγής και της αποχέτευσής του συνιστά καθοριστικό παράγοντα της ΕΟΠ)
Το Γλαύκωμα Φυσιολογικής Πίεσης (ΓΦΠ), το οποίο αναφέρεται και ως γλαύκωμα χαμηλής πίεσης, χαρακτηρίζεται από την προοδευτική βλάβη του Οπτικού Νεύρου με επακόλουθη απώλεια του οπτικού πεδίου παρά το γεγονός ότι η γωνία αποχέτευσης του ΥΥ καθώς και η ΕΟΠ είναι φυσιολογικές (τιμή μικρότερη από 21 mmHg).
Παράγοντες αυξημένου κινδύνου για την εκδήλωση της οφθαλμικής αυτής νόσου θεωρούνται: α) το γυναικείο φύλο, β) η μεγάλη ηλικία, γ) η Ασιατική καταγωγή (με μεγαλύτερη συχνότητα στους Ιάπωνες), δ) το θετικό οικογενειακό ιστορικό, ε) το χαμηλό κεντρικό πάχος του κερατοειδούς, στ) η ύπαρξη αγγειακών φαινομένων όπως η ημικρανία και το σύνδρομο Raynaud, ζ) η νυκτερινή συστηματική υπόταση ιδίως σε ασθενείς οι οποίοι λαμβάνουν αντιϋπερτασική αγωγή και η) το σύνδρομο υπνικής άπνοιας.
Η διάγνωση του ΓΦΠ πραγματοποιείται με την εκτίμηση των ακόλουθων παραμέτρων:
- Ιστορικό ασθενούς (ημικρανία, σ. Raynaud, λήψη φαρμακευτικής αγωγής για συστηματική υπέρταση, κ.α.)
- Μέτρηση της ΕΟΠ, η οποία συνήθως κυμαίνεται σε φυσιολογικά επίπεδα
- Βυθοσκόπηση για τον έλεγχο της κεφαλής του Ο.Ν.
Φυσιολογικό Οπτικό Νεύρο
Γλαυκωματικό Οπτικό Νεύρο
- Εξέταση Οπτικών Πεδίων, η οποία παρουσιάζει βλάβες συνήθως εκτενέστερες σε σύγκριση με το χρόνιο απλό γλαύκωμα (Πρωτοπαθές Γλαύκωμα Ανοικτής Γωνίας που χαρακτηρίζεται από ↑ ΕΟΠ) ενδεχομένως λόγω της καθυστερημένης διάγνωσης του ΓΦΠ στις περισσότερες περιπτώσεις
- Καταγραφή της συστηματικής πίεσης του αίματος για 24 ώρες (Holter πιέσεως) για διαπίστωση πιθανής νυκτερινής υπότασης.
Η αντιμετώπιση του Γλαυκώματος Φυσιολογικής Πίεσης περιλαμβάνει κατά περίπτωση διάφορες επιλογές μεταξύ των οποίων είναι η τοπική φαρμακευτική αγωγή (κολλύρια), η laser τραμπεκουλοπλαστική, η χειρουργική επέμβαση, η ρύθμιση συστηματικών αγγειακών παθήσεων όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η συστηματική χορήγηση φαρμάκων με στόχο τον έλεγχο της περιφερικής αγγειοσύσπασης και ,τέλος, η εφαρμογή μέτρων για περιορισμό της συστηματικής νυκτερινής υπότασης (άσκηση, αποφυγή χορήγησης αντιϋπερτασικής αγωγής πριν την κατάκλιση)
Κλείνοντας, όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, θα πρέπει να τονιστεί η αξία της πρώιμης διάγνωσης του Γλαυκώματος Φυσιολογικής Πίεσης, καθώς αποτελεί μία οφθαλμική νόσο η οποία κατά κανόνα είναι ασυμπτωματική για τον ασθενή, μπορεί όμως να οδηγήσει σταδιακά ακόμα και σε τύφλωση. Για αυτό το λόγο, όλοι οι άνθρωποι άνω των 40 ετών θα πρέπει να υποβάλλονται σε ετήσιο οφθαλμολογικό έλεγχο ο οποίος, μεταξύ άλλων, οφείλει να περιλαμβάνει μέτρηση της Ενδοφθάλμιας Πίεσης και βυθοσκόπηση για έλεγχο του Οπτικού Νεύρου. Περαιτέρω, σύμφωνα με την εκτίμηση του οφθαλμιάτρου ο έλεγχος θα πρέπει να εξατομικεύεται κατά περίπτωση (παράγοντες κινδύνου, οικογενειακό ιστορικό) τόσο ως προς τη συχνότητα διεξαγωγής του όσο και ως προς το εύρος των ειδικότερων εξετάσεων που θα πρέπει να συμπεριλάβει (π.χ. γωνιοσκοπία, εξέταση οπτικών πεδίων, HRT, OCT οπτικού νεύρου, κ.α.)
Ευγενία Αθανασοπούλου
Χειρουργός Οφθαλμίατρος
Μονάδα Ημερήσιας Νοσηλείας EYE DAY CLINIC – Γλαύκωμα και Θεραπεία Γλαυκώματος