Οπτική Νευρίτιδα

Tι είναι η οπτική νευρίτιδα;

Το οπτικό νεύρο είναι το ‘καλώδιο’ που συνδέει το μάτι με τον εγκέφαλο και μεταφέρει σε αυτόν τα οπτικά ερεθίσματα.Το ‘καλώδιο’ αυτό αποτελείται από νευρικές ίνες που περιβάλλονται από ένα περίβλημα μυελίνης,απαραίτητο για την ομαλή αγωγιμότητα/μεταφορά των ερεθισμάτων.Η Οπτική νευρίτιδα είναι η φλεγμονή του οπτικού μας νεύρου.Προσβάλλει το ‘περιβλημα’ μυελίνης του οπτικού νεύρου και οδηγεί στην σχετικά γρήγορη απώλεια τμήματος ή και ολόκληρης της όρασης,που θορυβεί ιδιαίτερα τον ασθενή.Παρουσιάζεται κυρίως σε νέες ηλικίες,με το μέσο όρο να αφορά σε ασθενείς από 18 εως 45 ετών.Προσβάλλει και τα δύο φύλα,δείχνοντας όμως μία ‘προτίμηση’ στο γυναικείο σε μία αναλογία 1:3.

Τα αίτια της Οπτικής Νευρίτιδας

Υπάρχουν πολλά γνωστά αίτια οπτικής νευρίτιδας.

• Η απομυελινωτική νόσος (σκλήρυνση κατά πλάκας) είναι το γνωστότερο.
• Αυτοάνοσα όμως νοσήματα (πχ ερυθηματώδης λύκος)
• Λοιμώδη νοσήματα (πχ Φυματίωση,Σύφιλη)
• Αγγειίτιδες ( πχ Wegener) και
• Παθολογία της γειτονικής στον κόγχο περιοχής (πχ παραρρίνιοι κόλποι,μήνιγγες) έχουν επίσης ενοχοποιηθεί για πρόκληση οπτικής νευρίτιδος.

Οι ιώσεις και τα νοσήματα παιδικής ηλικίας (πχ ερυθρά,ανεμοβλογιά) μπορουν επίσης να προκαλέσουν φλεγμονή του οπτικού νεύρου σε πολύ μικρη ηλικία,που ευτυχώς εχει άριστη πρόγνωση και ταχεία συνήθως αποκατάσταση.Οπως όμως προαναφέραμε η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι η νόσος που κατεξοχήν συνδέεται με την οπτική νευρίτιδα.Εχει στατιστικά παρατηρηθεί ότι ο ένας στους δύο ασθενείς με σκλήρυνση θα εμφανίσει οπτική νευρίτιδα στη πορεία της νόσου,ενώ ένας στους πέντε περίπου θα εμφανίσει ως πρώτη ενδειξη της νόσου τη φλεγμονή του οπτικού νεύρου με πτώση της οπτικής του οξύτητας.

Πώς παρουσιάζεται η οπτική νευρίτιδα στον ασθενή και τον οφθαλμίατρο;

Η κλινική εικόνα της οπτικής νευρίτιδος στη κλασσική της μορφή (που σχετίζεται με την απομυελινωτική νόσο) είναι μάλλον θορυβώδης.Ο ασθενής διαπιστώνει μια διαρκώς επιδεινούμενη πτώση της οπτικής του οξύτητας για περίπου 7-10 ημέρες,που μπορει να συνοδεύεται και από πόνο κατά τις οφθαλμικές κινήσεις.Η αντίληψη των χρωμάτων επίσης επηρεάζεται το ίδιο διάστημα,με αποτέλεσμα ο ασθενής να παρατηρεί ένα ‘ξεθώριασμα’ των χρωμάτων που φαίνονται λιγότερα εντονα.Η προσβολή στο 90% των περιπτώσεων αφορά στο ένα ματι και σπανιότατα – πχ ιώσεις,στα παιδιά – στα δύο.

Κατά την κλινική εξέταση – πρέπει να γίνει το δυνατόν συντομότερο – ο οφθαλμίατρος βρίσκει μειωμένη όραση,αντίληψη χρωμάτων και αντικειμενική διαταραχή των κορικών αντανακλαστικών.Παράλληλα τα οπτικά πεδία εμφανίζουν ελλείμματα,με το κεντρικό σκότωμα/έλλειμμα να χαρακτηρίζει τη νόσο.Η ηλεκτροφυσιολογία με τα προκλητά δυναμικά αποτελούν επίσης ένα ισχυρό όπλο σήμερα για την επιβεβαίωση της φλεγμονής του οπτικού νευρου.

Τονίζουμε λοιπόν ότι η διάγνωση της είναι κλινική από τον έμπειρο οφθαλμίατρο ενώ η διερεύνηση και η πιθανή της σχέση με σκλήρυνση κατά πλάκας προυποθέτει συνεργασία με νευρολόγο και απεικονιστικό έλεγχο με μαγνητική τομογραφία.Εφόσον κριθει απαραίτητο ο ασθενής ενδέχεται να υποβληθεί σε οσφυονωτιαία παρακέντηση,με χαρακτηριστικά ευρήματα να επιβεβαιώνουν συχνά τη κλινική διάγνωση.Να τονίσουμε επίσης ότι η φυσιολογική μαγνητική τομογραφία στο αρχικό στάδιο είναι ενθαρρυντικό αλλά δυστυχώς όχι απόλυτο στοιχείο για τον αποκλεισμό της συχνά αργότερα εμφανιζόμενης σκλήρυνσης.

Πρόγνωση και Αντιμετώπιση της Οπτικής Νευρίτιδας

Στη μορφή που τη συναντάμε συχνότερα – με απομυελινωτική νόσο -η πτώση της όρασης φθάνει στο μέγιστο σημείο της στις 10 περιπου ημέρες και μετά τον μήνα ο ασθενης επανακτά συνήθως σταδιακά και σε πολύ πιο αργό ρυθμό – από ότι την έχασε – την όρασή του.Συνεχιζόμενη πτώση όρασης πέραν των 10 ημερών χρήζει ακόμα μεγαλύτερης προσοχής από τον οφθαλμίατρο προς αποκλεισμό σπανιότερης αλλα σοβαρότερης για την υγεία του ασθενή παθολογίας.

Η αντιμετώπιση της οπτικής νευρίτιδας προφανώς και εξαρτάται από το αίτιο εμφάνισής της.Εχει στατιστικά βρεθεί ότι η ενδοφλέβια και μόνο χορήγηση κορτιζόνης οδηγεί συνήθως στη ταχύτερη αποκατάσταση της όρασης.Ο οφθαλμίατρος σε συνεργασία με τον νευρολόγο μπορούν να αποφασίσουν την αρχική θεραπεία του ασθενούς,ο οποιος στη συνέχεια και εφόσον υπάρχει σχέση με σκλήρυνση θα περάσει στα χέρια του έμπειρου νευρολόγου.

Η οπτική νευρίτιδα εμφανίζεται περίπου σε 2-5 άτομα ανα 100.000 και απειλεί την όραση νέων ανθρώπων.Συχνά όπως προαναφέρθηκε σηματοδοτεί δυστυχώς την εμφάνιση σοβαρής παθολογίας.Ο ασθενής λοιπόν που διαπιστώνει πτώση όρασης – ιδιαίιτερα αν συνοδεύεται από πόνο στις κινησεις των οφθαλμών – πρεπει να αναζητήσει άμεσα έμπειρο οφθαλμίατρο που θα θέσει τη διαγνωση και θα ξεκινησει τη περαιτέρω διερεύνηση.Η έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση αποτελούν προυπόθεση για τη διατήρηση τόσο της υγείας όσο όμως και της ποιότητας ζωής του ασθενή.

Γεώργιος Παπαδέδες

Χειρουργός Οφθαλμίατρος

EYE DAY CLINIC Μονάδα Ημερήσιας Νοσηλείας –  Laser  Μυωπίας, Αστιγματισμού, Υπερμετρωπίας