Υπερμετρωπία και Στραβισμός στην Παιδική Ηλικία

Η υπερμετρωπία είναι μια διαθλαστική ανωμαλία του οφθαλμού, κατά την οποία η συνολική διαθλαστική δύναμη του ματιού είναι λιγότερη από αυτήν που απαιτείται προκειμένου το είδωλο των εικόνων να σχηματιστεί καθαρά πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα-φιλμ του ματιού. Αυτή η έλλειψη διαθλαστικής δύναμης πιθανό να οφείλεται στο σχήμα του κρυσταλλοειδούς φακού ή στο μικρότερο αξονικό μήκος του βολβού ή σε συνδυασμό τους.
Η διόρθωση της υπερμετρωπίας γίνεται εξωτερικά με θετικούς σφαιρικούς φακούς, οι οποίοι προσθέτουν διαθλαστική δύναμη στο οπτικό σύστημα του ματιού. Τι γίνεται όμως στα παιδιά, αν η υπερμετρωπία δεν έχει διορθωθεί με τα απαραίτητα γυαλιά? Υπάρχει ένας μηχανισμός που ονομάζεται προσαρμογή, χάρη στον οποίο ο φακός του ματιού αλλάζει σχήμα και αποκτά περισσότερη διαθλαστική δύναμη, βοηθώντας το μάτι να εστιάσει καλύτερα τις εικόνες που βλέπει.
Αυτή η ενέργεια κάποιες φορές, συνοδεύεται από ένα κόστος: επειδή η προσαρμογή συνδυάζεται με σύγκλιση των οπτικών αξόνων (εγγύς αντανακλαστικό), η ενεργοποίησή της μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη σύγκλιση, ιδίως για κοντά. Αυτό οδηγεί στην εμφάνιση συγκλίνοντα στραβισμού, αλλιώς εσωτροπίας.
Η υπερμετρωπία έχει δύο παραμέτρους: μια εμφανή, που διαπιστώνεται στην υποκειμενική οφθαλμολογική εξέταση και μια λανθάνουσα (κρυμμένη), που αποκαλύπτεται μόνο ύστερα από κατάλληλη φαρμακευτική μυδρίαση και ονομάζεται κυκλοπληγία.
Η αρχική εξέταση του παιδιού περιλαμβάνει την μέτρηση του πλήρους ποσού της υπερμετρωπίας ύστερα από κυκλοπληγία. Η απόφαση για το ποσό της που θα προστεθεί στα γυαλιά σχετίζεται με την παρουσία ή όχι συγκλίνοντος στραβισμού.

Αν δεν παρατηρείται αρχικά κινητική διαταραχή κατά την στραβισμική εξέταση, χορηγείται στα γυαλιά η υπερμετρωπία που ξεπερνά τις 2 διοπτρίες.

Επί ύπαρξης εσωτροπίας χορηγείται η πλήρης υπερμετρωπική διόρθωση. Η κίνηση αυτή μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να διορθώσει πλήρως τον στραβισμό. Στην περίπτωση αυτή μιλάμε για αμιγή προσαρμοστικό στραβισμό. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις όμως η κινητική διαταραχή δεν διορθώνεται πλήρως και υπάρχει υπολειπόμενη γωνία μετά τη χρήση των γυαλιών (μερικός προσαρμοστικός στραβισμός).

Στην πρώτη περίπτωση η θεραπευτική αντιμετώπιση του στραβισμού γίνεται μόνο με τη χρήση γυαλιών, ενώ στη δεύτερη απαιτείται συμπληρωματική χειρουργική αντιμετώπιση για να διορθωθεί η υπολειπόμενη γωνία.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η υψηλή ιδίως υπερμετρωπία στα παιδιά ενδέχεται να συνδυάζεται και με αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι). Στην περίπτωση αυτή ο ειδικός οφθαλμίατρος πρέπει να λάβει πρόσθετα μέτρα (κάλυψη) για να την αντιμετωπίσει.

Δεν εμφανίζεται βέβαια πάντα προσαρμοστικός στραβισμός σε όλους τους υπερμέτρωπες! Υπάρχει η λεγόμενη απόκλιση ταύτισης, μια δύναμη που αντιστέκεται στην προσαρμοστική σύγκλιση και βοηθά στην διατήρηση της ευθείας θέσης των ματιών. Η αντιρρόπηση αυτή οδηγεί στην εμφάνιση λανθάνοντος συγκλίνοντος στραβισμού ή εσωφορίας. Η κατάσταση αυτή δεν δημιουργεί αισθητικό πρόβλημα, είναι όμως υπεύθυνη για την κόπωση μετά από παρατεταμένη κοντινή εργασία, που ονομάζεται κοπιωπία. Η κοπιωπία είναι πιο συχνή στα παιδιά της σχολικής ηλικίας, επειδή τότε αυξάνονται οι απαιτήσεις της κοντινής εργασίας, λόγω διαβάσματος .
Και σε αυτή την περίπτωση η πλήρης οφθαλμολογική εξέταση από τον ειδικό οφθαλμίατρο, τόσο κινητικά όσο και οπτικά, θα δώσει την ενδεδειγμένη λύση.

Δήμητρα Λιούμη

Χειρουργός Οφθαλμίατρος

EYE DAY CLINIC – Μονάδα Ημερήσιας Νοσηλείας – laser υπερμετρωπίας