Επιλογή ασθενών, ενδείξεις και αντενδείξεις της διασύνδεσης κερατοειδούς (corneal cross-linking, CXL)

Η επιλογή των ασθενών οι οποίοι θα υποβληθούν σε διασύνδεση κερατοειδούς βασίζεται αφενός στη διάγνωση και αφετέρου στην επιβεβαίωση της εξέλιξης της εκτασίας του κερατοειδούς, αν και η αναγκαιότητα της τελευταίας αμφισβητείται. Μετά τη διάγνωση της εκτατικής διαταραχής του κερατοειδούς, η πορεία της νόσου παρακολουθείται με την τοπογραφία κερατοειδούς. Η εξέλιξη της νόσου τίθεται όταν η αύξηση της καμπυλότητας του κυρτότερου μεσημβρινού (steep keratometric value) υπερβεί τη 1.00 διοπτρία σε χρονικό διάστημα 12 μηνών, σύμφωνα με τους Raiskup και συν, ή αν παρατηρηθεί αύξηση της κερατομετρικής τιμής στην κορυφή του κώνου κατά 0.75 διοπτρία σε χρονικό διάστημα 6 μηνών5-7.
Προϋποθέσεις για την εφαρμογή διασύνδεσης κερατοειδούς σε ασθενείς με εκτατική διαταραχή του κερατοειδούς αποτελούν, πέρα από την εξέλιξη της νόσου, η ηλικία άνω των 18 ετών και το μεγαλύτερο των 400 μm πάχος του κερατοειδούς. Η κάτω των 18 ετών ηλικία δεν αποτελεί πάντα ανασταλτικό παράγοντα καθώς θεραπεία διασύνδεσης κερατοειδούς εφαρμόζεται και σε ορισμένους ασθενείς με ηλικία μικρότερη των 18 ετών. Επίσης, σύμφωνα με το πρωτόκολλο της Δρέσδης, το όριο των 400 μm για το πάχος του κερατοειδούς αφορά την παχυμετρία μετά τη αφαίρεση του επιθηλίου (η οποία λαμβάνει χώρα κατά την έναρξη της θεραπείας) και όχι το προεγχειρητικό πάχος του κερατοειδούς8. Καθώς μάλιστα το πάχος του επιθηλίου στους κερατοκωνικούς ασθενείς είναι ανομοιογενές (λεπτότερο σε ορισμένα σημεία, όπως για παράδειγμα στην κορυφή του κώνου), η προεγχειρητική εκτίμηση του αναμενόμενου υπολειπόμενου (μετά την αφαίρεση του επιθηλίου) πάχους του κερατοειδούς απαιτεί ειδικούς παχυμετρικούς χάρτες 9-11. Διεγχειρητική μέτρηση του πάχους του κερατοειδούς μετά την αφαίρεση του επιθηλίου χρειάζεται να πραγματοποιείται, σε αμφίβολες περιπτώσεις, ώστε να επιβεβαιώνεται η υπέρβαση του ορίου των 400 μm.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η αυξημένη ηλικία, η υψηλή κερατομετρική τιμή και η ικανοποιητική διορθούμενη μακρινή οπτική οξύτητα (corrected distance visual acuity, CDVA) σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο αποτυχίας της θεραπείας καθώς και εμφάνισης άλλων επιπλοκών12. Πιο συγκεκριμένα, κερατομετρική τιμή του κυρτότερου μεσημβρινού άνω των 65 διοπτριών σχετίζεται με αυξημένα ποσοστά αποτυχίας της θεραπείας12. Επιπλέον, η άνω των 35 ετών ηλικία και η ίση ή καλύτερη των 20/25 διορθούμενη μακρινή οπτική οξύτητα (CDVA) περιλαμβάνονται στους παράγοντες κινδύνου για μείωση της οπτικής οξύτητας μετεγχειρητικά12.
Οι αντενδείξεις για την εφαρμογή διασύνδεσης κερατοειδούς σχετίζονται κυρίως με την ασφάλεια αλλά και την αποτελεσματικότητα της μεθόδου. Σε αυτές, πλην του μικρότερου των 400 μm πάχους του κερατοειδούς, περιλαμβάνονται το ιστορικό ερπητικής κερατίτιδας, η κεντρική ή παρακεντρική ουλή του κερατοειδούς, η εγκυμοσύνη και ο θηλασμός, τα αυτοάνοσα νοσήματα και οι νόσοι του κολλαγόνου, η ενεργός οφθαλμική λοίμωξη, το ιστορικό ανώμαλης επανεπιθηλιοποίησης του κερατοειδούς και η νόσος της οφθαλμικής επιφάνειας. Σχετικές αντενδείξεις αποτελούν επίσης το ιστορικό προηγηθείσας χειρουργικής επέμβασης του κερατοειδούς, καθώς και η κερατομετρία άνω των 65 διοπτριών.

Δρ. Γιώργος Χρονόπουλος, Χειρουργός Οφθαλμίατρος

Επιστημονικός Διευθυντής EYE DAY CLINIC