Ανεπάρκεια βλαστικών κυττάρων του σκληροκερατοειδικού ορίου και η αντιμετώπισή της
Μια πιο επιστημονική αναφορά στην αντιμετώπιση της ανεπάρκειας βλαστικών κυττάρων του σκληροκερατοειδικού ορίου (limbal stem cell deficiency) δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Cataract & Refractive Surgery Today Europe από τον υπεύθυνο του τμήματος γλαυκώματος της EYE DAY CLINIC, χειρουργό οφθαλμίατρο, Ευριπίδη Συκάκη και τον στενό συνεργάτη του σε θέματα κλινικής έρευνας, Damian Lake, από το τμήμα μεταμοσχεύσεων του Queen Victoria Hospital στη Μεγάλη Βρετάνια.
Χρήσιμο θα ήταν να επαναλάβουμε σημαντικά στοιχεία για τη δύσκολη αυτή πάθηση. Η ανεπάρκεια βλαστικών κυττάρων του σκληροκερατοειδικού ορίου (ΣΚΟ) είναι μία πολύ δύσκολη στην αντιμετώπισή της πάθηση του οφθαλμού που μπορεί να επηρεάσει τον ένα (ετερόπλευρη) ή και τους δυο οφθαλμούς (αμφοτερόπλευρη) ανάλογα με την αιτιολογία.
Καθώς η λειτουργία των βλαστικών κυττάρων του ΣΚΟ είναι η ανανέωση της επιφάνειας του κερατοειδούς (κερατοειδικό επιθήλιο) και η διατήρηση υγιούς οφθαλμικής επιφανείας, η βλάβη ή δυσλειτουργία τους, εκδηλώνεται με την, με πόνο, απώλεια όρασης, φωτοφοβία, αίσθημα ξένου σώματος και απόπτωση του επιθηλίου του κερατοειδούς. Η αιτιολογία μπορεί να είναι συγγενής ή επίκτητη. Οι πιο σημαντικές συγγενείς αιτίες είναι γενετικες παθήσεις, οπως η Ανιριδία και η Εκτοδερμική δυσπλασία, ενώ επίκτητες αιτιολογίες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, χημικά και θερμικά εγκαύματα, φλεγμονώδεις νόσους, λοιμώξεις της οφθαλμικής επιφανείας , νεοπλασίες και κάποιες φορές τη χρόνια χρήση φακών επαφής.
Η διάγνωση της ανεπάρκειας των βλαστικών κυττάρων του ΣΚΟ, γίνεται από το ιστορικό και την κλινική εικόνα του ασθενούς καθώς και με τη χρήση εργαστηριακών (impression cytology) και απεικονιστικών (confocal microscopy) μεθόδων.
Σε ήπιες περιπτώσεις η αντιμετώπιση μπορεί να είναι συντηρητική και περιλαμβάνει τη χρήση υποκατάστατων δακρύων και άλλων οφθαλμικών κολλυρίων ή και τη χρήση πωμάτων των δακρυϊκών σημείων (punctal plugs) ώστε να αυξηθεί η ποσότητα των δακρύων στην οφθαλμική επιφάνεια.
Σε περιπτώσεις προχωρημένης νόσου , η αντιμετώπιση είναι χειρουργική και απαιτείται η μεταμόσχευση υγιών βλαστικών κυττάρων. Σε περιπτώσεις ετερόπλευρης νόσου, μπορεί να γίνει μόσχευμα βλαστικών κυττάρων από τον υγιή οφθαλμό του ασθενούς ενώ σε περιπτώσεις αμφοτερόπλευρης πλήρους ανεπάρκειας , είναι απαραίτητη η λήψη κυττάρων από δότη. Εφόσον χρησιμοποιηθεί μόσχευμα από δότη, είναι απαραίτητη η χρήση συστηματικής ανοσοκαταστολής για την καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενούς ώστε να μην υπάρξει απόρριψη του μοσχεύματος. Στις περιπτώσεις αυτές χρησιμοποιούνται διάφορα θεραπευτικά σχήματα σε συνδυασμό με σκευάσματα κορτιζόνης, η οποία σταδιακά ελαττώνεται.