Εσωτροπία

Στην εσωτροπία υπάρχει έκδηλος (φανερός) στραβισμός και το ένα ματι παρεκλίνει προς τα μέσα.(εικ.1) Ο συγκλίνων αυτός στραβισμός μπορεί να είναι μόνιμος,διαλείπων (το μάτι φεύγει κατά διαστήματα),όπως επίσης και να παρουσιάζεται είτε μόνο στο ένα μάτι είτε και στα δύο (επαλλάσων στραβισμός).

Εικόνα 1

Τύποι Εσωτροπίας

Α) Βρεφική Εσωτροπία

Εμφανίζεται σε πολύ μικρές ηλικίες,από 4 εως 6 μηνων και το παιδί εμφανίζει συγκλίνοντα στραβισμό και στα δύο μάτια. Μπορεί ο στραβισμός να είναι μόνιμος,να επαλλάσει (το παιδί να προσηλώνει μία με το ένα μάτι,μία με το άλλο) ή να εμφανίζει το φαινόμενο cross fixation όπου με το δεξί μάτι κοιτάει αριστερά και με το αριστερό δεξιά. (εικ.2).

Εικόνα 2

Δεν γνωρίζουμε το ακριβές αίτιο εμφάνισης του στραβισμού,αλλα ενοχοποιούνται τόσο νευρολογικοί όσο και κληρονομικοί παράγοντες προδιάθεσης.Τα παιδιά αυτά συνήθως δεν εμφανίζουν σημαντική διαθλαστική ανωμαλία,ενώ η γωνία της απόκλισης (του στραβισμού) είναι ιδιαίτερα μεγάλη και εμφανής.

Κλινική Σημασία – Αντιμετώπιση

Ο στόχος μας είναι να αναπτύξει το παιδί τη καλύτερη δυνατή όραση.Κατά συνέπεια και σε μία τόσο ευαίσθητη για την ανάπτυξη της όρασης ηλικία πρέπει το πρόβλημα να αντιμετωπισθεί το συντομότερο.Πρωταρχικός σκοπός είναι ο στραβισμός να επαλλάσει (με θεραπεία κλεισίματος αν χρειαστεί),ώστε η όραση να είναι σχετικά ίση στα δύο μάτια.Στη συνέχεια και μέχρι την ηλικία των 2 ετών θεωρείται απαραίτητος ο χειρουργικός ευθειασμός των ματιών,με σκοπό να δώσουμε κάποιου βαθμού διόφθαλμη όραση στους μικρούς μας ασθενείς.Τη βρεφική εσωτροπία ενδέχεται να συνοδεύουν κι άλλες αποκλίσεις των οφθαλμών που διορθώνονται χειρουργικά είτε ταυτόχρονα,είτε σε δεύτερο στάδιο.

Β) Προσαρμοστική Εσωτροπία

Αυτός είναι ο συχνότερος τύπος στραβισμού στη παιδική ηλικία.Εμφανίζεται συνήθως μετά τα 2 έτη και σχετίζεται με υψηλή υπερμετρωπία.Ο στραβισμός μπορεί να είναι σε διαλλείπουσα μορφή αρχικά ή και μόνιμη (το συνηθέστερο)

Αίτιο – Κλινική Εικόνα – Αντιμετώπιση

Όπως αναφέραμε ο τύπος αυτός σχετίζεται με την εμφάνιση υψηλής υπερμετρωπίας.Οι υπερμέτρωπες ασθενείς γενικότερα εμφανίζουν δυνατή προσαρμογή μακρυά και κοντά (φυσιολογική διαδικασία για τον καθαρό εστιασμό του αντικειμένου που βλέπουμε) χωρίς να εμφανίζουν οι περισσότεροι στραβισμό.Τα μάτια των παιδιών με αυτόν τον τύπο στραβισμού όμως εμφανίζουν πέρα από τη δυνατή προσαρμογή και αντίστοιχα υπερβολική σύγκλιση (κίνηση των ματιών προς τα μέσα),που προκαλεί τον στραβισμό.Η χορήγηση των κατάλληλων υπερμετρωπικών γυαλιών λύνει το πρόβλημα εξουδετερώνοντας ή μειώνοντας αισθητά τη γωνία του στραβισμού.(εικ.3)

Εικόνα 3.

Σε περίπτωση που ο στραβισμός δεν εξουδετερώνεται με το διορθωτικό γυαλί ή που μένει υπόλοιπο γωνίας στραβισμού,ο ευθειασμός των ματιών απαιτεί χειρουργική διόρθωση.

Μετά τα 2 χρόνια μπορεί επίσης ένας ασθενής μας να εμφανίσει συγκλίνοντα στραβισμό,(late onset esotropia) που δεν ανήκει στη βρεφική ή στη προσαρμοστική εσωτροπία με τα χαρακτηριστικά τους γνωρίματα και αντιμετωπίζεται επίσης χειρουργικά.

Γ) Παραλυτική Εσωτροπία

Ο συγκεκριμένος τύπος στραβισμού μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία.Υπάρχουν μικροισχαιμικά αίτια (πχ παράλυση απαγωγού νεύρου σε διαβητικούς ή υπερτασικούς ασθενείς) αλλά και σύνθετα νευρολογικά ή συστηματικά νοσήματα που μπορεί να οδηγήσουν στην εικόνα του συγκλίνοντος στραβισμού.Το χαρακτηριστικό του σύμπτωμα όταν εμφανίζεται σε ηλικίες μεγαλύτερες των προαναφερθέντων (και αφού εχει εγκατασταθεί η σωστή διόφθαλμη όραση στη παιδική ηλικία) είναι το διπλό είδωλο.Ο ασθενής βλέπει διπλά,με εμφανή δυσκολία λειτουργίας στη θέση δράσης του παραλύτου μυός.

Ο ασθενής – χωρίς να το γνωρίζει- υιοθετεί συνήθως μία ανώμαλη θέση κεφαλής προκειμένου να αντιμετωπίσει προσωρινά το πρόβλημα και να αποφύγει το διπλό είδωλο (εικ.4)

Εικόνα 4. Ανώμαλη θέση κεφαλής σε πάρεση απαγωγού αριστερά

Διερεύνηση – Αντιμετώπιση

Το πρώτο μέλημα μετά τη διάγνωση γενικότερα του παραλυτικού στραβισμού είναι η σωστή διερεύνηση.Οπως προαναφέρθηκε η ισχαιμία αποτελεί σε έναν μεγάλης ηλικίας ασθενή το συνηθέστερο αίτιο.Σε μια τέτοια περίπτωση ο πλήρης αιματολογικός έλεγχος του ισχαιμικού προφίλ του ασθενή,μαζί με την εξέταση του καρδιολόγου αποκαλύπτουν συχνά το αίτιο της παράλυσης.

Σε μικρότερες όμως ηλικίες οι διπλωπίες αυτές συχνά χρήζουν απεικονιστικού ελέγχου προς αποκλεισμό σοβαρότερης παθολογίας για τον ασθενή μας.

Όπως προαναφέραμε ο ασθενής υιοθετεί σχετικά γρήγορα μία θέση κεφαλής που τον βοηθά να αντιμετωπίσει το πολύ ενοχλητικό αίσθημα της διπλωπίας.Μπορούμε επίσης με τη χορήγηση πρισμάτων στα γυαλιά του να το πετύχουμε,όταν η γωνία του στραβισμού δεν είναι μεγάλη.Όταν παρέλθει το διάστημα των 6 μηνών (διάστημα που συνήθως υποχωρεί από μόνη της) και ο ασθενής δεν είναι ικανοποιημένος μπορούμε με χειρουργείο να βελτιώσουμε την ενοχλητική διπλωπία,φέρνοντας όσο πιο κοντά στην ευθεία μπορούμε τα 2 μάτια.

Γιώργος Παπαδέδες

Χειρουργός Οφθαλμίατρος

Στραβισμός – EYE DAY CLINIC Μονάδα Ημερήσιας Νοσηλείας