Ξηροφθαλμία

Τι είναι η Ξηροφθαλμία και πως αντιμετωπίζεται;

Tο Σύνδρομο του Ξηρού Οφθαλμού ( Dry Eye Syndrome , Keratoconjunctivitis Sicca) είναι μία πολυπαραγοντική νόσος των δακρύων και της οφθαλμικής επιφάνειας, η οποία προκαλεί δυσανεξία, οπτικές διαταραχές και αστάθεια της δακρυικής στιβάδας με πιθανό το ενδεχόμενο βλάβης της οφθαλμικής επιφάνειας.

Που οφείλεται η Ξηροφθαλμία;

Οι μηχανισμοί της ξηροφθαλμίας χωρίζονται σε 2 κατηγορίες :

1. Μειωμένη παραγωγή δακρύων

• Σύνδρομο Sjogren πρωτοπαθές ή δευτεροπαθές σε νόσους του συνδετικού ιστού (π.χ. Ρευματοειδής Αρθρίτιδα, Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος, Σκληρόδερμα, Θυρεοειδίτιδα Hashimoto, κ.α.)
• Ανεπάρκεια του δακρυικού αδένα πρωτοπαθής, σε μεγάλες ηλικίες και δευτεροπαθής στη σαρκοείδωση, αμυλοείδωση, τράχωμα, λέμφωμα, συστηματική έλλειψη βιταμίνης Α (υποσιτισμός, δίαιτες χαμηλές σε λιπαρά, σύνδρομο δυσαπορρόφησης από φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου,αλκοολισμός), οφθαλμικό ουλώδες πεμφιγοειδές, σύνδρομο Steven-Johnson, χημικά και θερμικά εγκαύματα, ενδοκρινολογικές διαταραχές.
• Μειωμένη αντανακλαστική έκκριση του δακρυικού αδένα στη νευροτροφική κερατίτιδα ( βλάβη τριδύμου), σε χειρουργείο κερατοειδούς (LASIK, κερατοπλαστική, κερατοτομές, κ.ά), στην ερπητική κερατίτιδα, σε χρόνιους χρήστες φακών επαφής, σε συστηματική χορήγηση φαρμάκων (β-αποκλειστές κ.ά.),στο σακχαρώδη διαβήτη, σε μεγάλη ηλικία.
• Συστηματική χορήγηση φαρμάκων: Αντισταμινικά, β-αποκλειστές, αγχολυτικά, διουρητικά, αντιπαρκινσονικά, αντιχολινεργικά, αντισυλληπτικά, ισοτρετινοίνη.

2. Αυξημένη εξάτμιση δακρύων

• Δυσλειτουργία των Μειβομιανών αδένων π.χ, σε βλεφαρίτιδα, ροδόχρου ακμή, σμηγματορροική δερματίτιδα, ατοπική δερματίτιδα.
• Ανωμαλίες των βλεφάρων που προκαλούν έκθεση του βολβού (δυσθυρεοειδικός εξόφθαλμος, υψηλή μυωπία), πάρεση προσωπικού, εκτρόπιο.
• Μειωμένος βλεφαρισμός (πολύωρη χρήση υπολογιστή)
• Έλλειψη βιταμίνης Α
• Τοπικά φάρμακα και τα συντηρητικά τους.
• Χρήση φακών επαφής
• Νόσος της οφθαλμικής επιφάνειας (π.χ. αλλεργία)

Συμπτώματα της Ξηροφθαλμίας

Η ξηροφθαλμία μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής του ατόμου προκαλώντας συμπτώματα δυσανεξίας όπως: αίσθηση ξένου σώματος και καύσου, ερυθρότητα, αυξημένες βλεννώδεις εκκρίσεις ή ακόμα και αντανακλαστική δακρύρροια, φωτοφοβία, θάμβος οράσεως,δυσανεξία στους φακούς επαφής, αίσθημα κόπωσης και κεφαλαλγία.

Επιπλοκές της Ξηροφθαλμίας

Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις ξηροφθαλμίας μπορεί να προκληθεί έλκος στον κερατοειδή (μικροβιακό ή άσηπτο), λέπτυνση, ουλή και νεοαγγείωση κερατοειδούς με αποτέλεσμα τη σημαντική απώλεια οράσεως.

Αντιμετώπιση της Ξηροφθαλμίας
Για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η ξηροφθαλμία και οι επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσει στον οφθαλμό, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί οποιαδήποτε προυπάρχουσα κατάσταση π.χ. η βλεφαρίτιδα, η ροδόχρους ακμή, το σύνδρομο Sjogren και να τροποποιηθούν οι εξωγενείς παράγοντες όπως η πολύωρη χρήση του υπολογιστή και των φακών επαφής, η ξηρή ατμόσφαιρα, η χρήση κλιματιστικών.
Η κύρια φαρμακευτική θεραπεία γίνεται με τη χρήση τεχνητών δακρύων και ανάλογα με το επίπεδο επιπλοκών επεκτείνεται σε χρήση επιπλέον φαρμακευτικών ουσιών τοπικά και συστηματικά ή ακόμη και σε χειρουργική θεραπεία.

Φαρμακευτική Θεραπεία

• Τεχνητά δάκρυα κατά προτίμηση χωρίς συντηρητικά.
• Γέλες και οφθαλμικές αλοιφές.
• Τοπικά υαλουρονικό νάτριο
• Τοπικά αντιφλεγμονώδη : κορτικοστεροειδή και μη στεροειδή : κυκλοσπορίνη 0.05%. Η νεότερη θεραπεία στην κατηγορία των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (αποδεκτή από Ιούλιο 2016 από το FDA) είναι το lifitegrast 5% οφθαλμικές σταγόνες. Η δράση του επιτυγχάνεται σε 6 εβδομάδες σε αντίθεση με τη δράση της κυκλοσπορίνης που επιτυγχάνεται σε 6 μήνες.
• Συστηματικά ω3 λιπαρά
• Τοπικά και συστηματικά τετρακυκλίνες : Δοξυκυκλίνη συστηματικά 100mg ημερησίως για διάστημα από 6 εβδομάδες έως 6 μήνες συμβάλλει στη ρύθμιση της λειτουργίας των μειβομιανών αδένων . Αζυθρομυκίνη 1.5% τοπικά για τη θεραπεία της βλεφαρίτιδας και κατ’επέκταση της σωστής λειτουργίας των μειβομιανών αδένων.
• Τοπικά αυτόλογος ορός χωρίς συντηρητικά,χωρίς αντιγονική δράση και στον οποίο εμπεριέχονται αυξητικοί παράγοντες, φιμπρονεκτίνη, ανοσοσφαιρίνες και βιταμίνες σε συγκεντρώσεις ίδιες και υψηλότερες από αυτές των φυσικών ή τεχνητών δακρύων.
• Συστηματικά ανοσοτροποποιητικά χρησιμοποιούνται στις σοβάρες περιπτώσεις όπου υπάρχει υποκείμενη νόσος του ανοσοποιητικού συστήματος και απαιτείται η συνεργασία ρευματολόγου και οφθαλμίατρου.

Χειρουργική Αντιμετώπιση

• Προσωρινά-Απορροφήσιμα πώματα κολλαγόνου
• Μόνιμα- Μη απορροφήσιμα πώματα σιλικόνης
• Καυτηριασμός των δακρυικών σημείων

Βασιλική Ξηρού

Οφθαλμίατρος

Μονάδα Ημερήσιας Νοσηλείας EYE DAY CLINIC –  Laser Μυωπίας, Αστιγματισμού, Υπερμετρωπίας