Θόλωση οπισθίου περιφακίου ή δευτερογενής καταρράκτης: Αιτιολογία , συμπτωματολογία και αντιμετώπιση.
Η θόλωση οπισθίου περιφακίου αποτελέι τη συχνότερη “επιπλοκή” της χειρουργικής αντιμετώπισης του καταρράκτη.
Συμβαίνει όταν επιθηλιακά κύτταρα του κρυσταλλοειδούς φακού που έχουν παραμείνει μετεγχειρητικά στο διανοιγμένο για την επέμβαση πρόσθιο περιφάκιο, πολλαπλασιάζονται, μεταναστεύουν στο οπίσθιο περιφάκιο και διαφοροποιούνται καλύπτοντας το.
Όταν η θόλωση καταλάβει και τον οπτικό άξονα, ο ασθενής εμφανίζει συμπτώματα που θυμίζουν αυτά του καταρράκτη, όπως μειωμένη οπτική οξύτητα , θολή όραση, φωτοευαισθησία, εξ ου και η εναλλακτική ονομασία του φαινομένου ως “δευτερογενής καταρράκτης“.
Η θόλωση οπισθίου περιφακίου εμφανίζεται με δύο μορφές που συχνά συνυπάρχουν:
- Την ινώδη, που προκαλεί πτυχώσεις κ ρυτιδώσεις του οπισθίου περιφακίου στην περιφέρεια (Soemmering rings) και
- Την παραγωγική, που χαρακτηρίζεται από κεντρικά συρρέοντα υπολειπόμενα επιθηλιακά κύτταρα (Elschnig’s pearls) και είναι αυτή που συνήθως προκαλεί σημαντικότερη μείωση της οπτικής οξύτητας.
(πηγή: Posterior capsule opacification: What’s in the bag? I.M. Wormstone, Y.M. Wormstone, A.J.O. Smith, J.A. Eldred. DOI: https://doi.org/10.1016/j.preteyeres.2020.100905)
Κίνδυνοι και συχνότητα εμφάνισης:
Η συχνότητα εμφάνισης της θόλωσης οπισθίου περιφακιου κυμαίνεται από 20-50% τα 5 πρώτα χρόνια μετά την επέμβαση φακοθρυψίας.
Επιπλέον παράγοντες κινδύνου αποτελούν:
- η νεαρή ηλικία ( αγγίζει το 100% σε παιδικούς και νεανικούς καταρράκτες),
- ο σακχαρώδης διαβήτης,
- το ιστορικό οφθαλμικού τραύματος κ.α.
Διάγνωση και αντιμετώπιση:
Η υποψία της πάθησης μπαίνει με βάση το ιστορικό. Η διάγνωση τίθεται με μία σύντομη εξέταση των οφθαλμών στη σχισμοειδή λυχνία, ενώ για την αντιμετώπιση της διενεργείται καψουλοτομή με τη χρήση (Νd:YAG) λέιζερ μετα από μυδρίαση.
Η καψουλοτομή αποτελεί μια ασφαλή, πολύ σύντομη, ελάχιστα επεμβατική και άμεσα αποτελεσματική διαδικασία που εφαρμόζεται μόνο μία φορά στον κάθε οφθαλμό, καθώς η πάθηση δεν υποτροπιάζει. Απαιτείται χρήση κολλυρίου για λίγες ημέρες και ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει απευθείας στις συνήθεις δραστηριότητές του.
Οφθαλμός με θόλωση οπισθίου περιφακίου πριν (Α) και μετά (Β) από Nd:YAG καψουλοτομή. (πηγή: Raj, S & Vasavada, Abhay & Johar, Kaid & Vasavada, V. (2010). Post-operative capsular opacification: A review. NEPJOPH. 1. 43-59. 10.3126/nepjoph.v1i1.3673)
Φλώρου Χρυσούλα MD, FEBO, PhDc
Χειρουργός Οφθαλμίατρος